Arif Keskin
Güney Azerbaycan'daki siyasi sürecin görünürde yavaşlaması, sessizleşmesi ve aktifliğinin zayıflaması çeşitli yorumlara sebep olmuştur. Söz konusu durum 'Güney Azerbaycan Milli Hareketin zayıfladığı ve durgunlaştığı' gibi yorumların ortaya çıkmasına neden olmuştur. Güney Azerbaycan Milli Hareketi daha önceki dönemden farklı bir aşamaya girdiğini söylemek doğru bir tespit olsa da bu yeni dönemi durgunluk olarak yorumlamak yanlış olabilir.
Arif keskin
Azerbaycan Türklerinin yaşadığı coğrafya, merkezi Tebriz olmak üzere 250.000 km2’lik yüzölçümüyle Aras nehrinin kuzeyindeki Azerbaycan Cumhuriyetinden güneyde İran’ın merkezine kadar uzanır. Azerbaycan Cumhuriyetinin 8 milyonluk nüfusuna karşın İran topraklarında 25-30 milyon Azerbaycan Türkünün yaşadığı fazla bilinmemektedir. İran-ABD gerginliği ve İran’daki etnik milliyetçiliğin yükselişte olduğu bir dönemde yaşanan karikatür krizinin ardından Azerbaycan Türkleri dünya ve Türkiye gündeminde yer almaya başlamıştır.
Arif keskin
Reformcuların 1997’de iktidara gelmeleri hem ülke içinde, hem ülke dışında İran İslam Cumhuriyeti’nin güç kazanmasına neden oldu. Muhammed Hatemi ve Reformcu grup İran halklarının güvenini kazanmayı kısa sürede başarmıştı. Söz konusu durum İran İslam Cumhuriyeti’ne yeni bir güç ve enerji vermiştir. Reformcuların varlığı ve başarısı İran’daki muhalefeti de etkilemiş ve parçalanmasına neden olmuştu.1997’den önce İran’da devrim isteyen bir çok siyasî şahıs ve partiler, Hatemi ve Reformcuları desteklemeye başladılar. Reformcular İran genelinde çalışan grupların yanı sıra etnik kimlik esasında mücadele eden grupları da etkiledi. Hatemi merkez kaç eğilimine sahip olan kuvvetlerin önemli bir kısmını merkeze (Tahran ve İslam Cumhuriyeti) çekmeyi başarmıştı. Bütün bu gruplar Hatemi’nin reform ve demokrasi söylemi çerçevesinde kendi siyasî taleplerini bulduklarını düşünmüşlerdir. Başka bir ifade ile İran’da reform hareketi çelişkili ve çatışmalı siyasal, toplumsal ve kültürel taleplerin yanıt bulacağı bir siyasî platform olarak gözükmüştür. Hatemi ve Reformcuların 1997’den günümüze verdikleri sözleri yerine getirmemeleri ve başarısızlıkları onların merkeze doğru çekebildikleri siyasî kuvvetlerin kaderini etkileyecektir.
Arif Keskin
İran çokuluslu bir imparatorluk olarak varlığını sürdürme çabasındadır. Bugün için kontrol altına alınmış gibi görünse de, etnik parçalanma tehlikesini tam anlamı ile aşabilmiş değildir. Bu durum İran resmi literatüründe de son dönemde tartışılan bir husustur[1]. İran'da etnik sorunun temelini Fars-Kürt çelişkisinin oluşturduguna dair bir imaj var ise de, Güney Azerbaycan Türklügü de Farslik ile ciddi bir çelişki içinde görünmektedir.
Arif Keskin
Azerbaycan-Türk kimliyi günümüzde Güney Azerbaycan’da siyasi bir faktör olaraq orataya çıxmıştır. Azerbaycan Türk kimliği çerçevesinde siyasi, sosyal, iktisadi ve kültürel (ferhengi) yeni bir toplum araşında olan siyasi hareketi Güney Azrerbaycan Milli Herekketi olaraq tanımlayırıq.Yaxın zaman içinde çox ciddi ve her terefli fealiyete geçen Güney Azerbayacn Milli Hereketi, Fars Merkezli Iranlılıq kimliyini yıxamq, Azerbaycan-Türk kimliyini asimilasyon siyasetinden qorumaq, guçlendirmek ve inkişaf ettirme ve Azerbaycan -Trk kimliği temlinde yeni bir tpolum qurma gayesi istiqametinede inkişaf etmişdir.
Arif keskin
Güney Azerbaycan kavramı yakın zaman içerisinde tarihi-siyasi bir kavram olarak Türkiye’de kullanılmaya başlanmıştır. Bu olgunun Türkiye’de siyasal literatüre girmesi ile birlikte İran’a yönelik bakış açısı da değişmeye başlamıştır. “Güney Azerbaycan” kavramı Türkiye’de Fars merkezli İran algılamasını yıkmış ve İran’ın sadece Farslardan oluşmadığı düşüncesini doğurmuştur. Söz konusu durum İran’ın etnik, siyasal ve kültürel hayatı hakkında yeni yorumların yapılmasını gerekli kılmıştır.